Achtergrond bij het nieuws en overzicht van opvallende punten

Dit artikel geeft een overzicht van een aantal opvallende punten bij Prinsjesdag en de persoonlijke mening van auteur en Viisionair Hendrik Schakel.

Prinsjesdag 2023 was bijzonder omdat het kabinet demissionair is. Er kan alleen een ‘beleidsarme’ begroting ingediend worden. Alle onderwerpen die ‘controversieel’ zijn verklaard door de Tweede Kamer blijven liggen voor een volgend kabinet. Gelukkig is er toch voldoende aan de hand om interessante punten te constateren én om hier en daar nuances en achtergronden te vermelden.

Prinsjesdag 2024

Het hoofdthema van dit jaar is armoedebestrijding. Wie kan daarop tegen zijn? Door iedereen een paar procentjes extra koopkracht te geven houden we iedereen tevreden. Of niet en verliezen we zicht op de diepere onderliggende problemen? Een échte discussie over een rechtvaardige verdeling van welvaart en hoe we vertrouwen houden in elkaar en in de politiek wordt nauwelijks gevoerd. In deze nieuwsbrief leggen we op twee onderwerpen de nadruk: de zorgkosten en de belastingdruk. En omdat het ons lievelingsonderwerp is, beschrijven we wat er in 2024 gaat veranderen op de woning- en hypotheekmarkt.

1. De zorgpremie gaat gemiddeld met €12 omhoog

Of: Werkgevers, werknemers én verzekerden gaan allemaal meer betalen voor zorg?

Ja, lekker belangrijk denkt 90% van de mensen. Zorg wordt duurder dus als het mij €12 per maand kost vind ik dat best. Maar dit ís dus niet het bedrag waarmee de zorgkosten omhoog gaan. In de rubriek Bartjens beschrijft het Financieele Dagblad van 20 september het goed. De zorgkosten per volwassen Nederlander worden in 2024 maar liefst €7.145 per persoon. De nominale zorgpremie is nog niet eens een kwart van het totaal. De rest wordt betaald uit werkgeverspremies, de loonheffing werknemer (Wet langdurige zorg) en de algemene belastingen. Hoeveel mensen in Nederland kunnen een goede schatting geven van wat zorg ons kost en hoe het betaald wordt? Bijna niemand. Meer inzicht is nodig om een betere discussie te hebben over wat zorg mag kosten en wie de lasten hoort te dragen.

Het is goed dat het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bezig is met ‘De betere loonstrook’ waarop de zorgkosten die de werkgever betaalt ook inzichtelijk zijn.

2. De belastingtarieven worden nauwelijks aangepast

Of: Zwartwerken wordt nóg aantrekkelijker en belastingverhoging via veelgebruikt trucje?

De percentages voor de inkomstenbelasting blijven nagenoeg gelijk. Toch wordt de belasting verhoogd en gaat een deel van de werkenden €625 extra belasting betalen. Hoe kan dat? Het is een trucje dat al heel vaak is gebruikt.

Er zijn twee tarieven voor werkenden: het lage tarief voor inkomens tot €73.031 (in 2023) en het hoge tarief voor inkomens daarboven. De grens wordt elk jaar aangepast voor inflatie omdat als het goed is ook de lonen met de inflatie stijgen. Na een jaar hoge inflatie, had de grens voor de schijven met 9,9% verhoogd moeten worden naar €80.305. Wat kun je dan doen als je de achterban wilt vertellen dat je niet de belasting hebt verhoogd maar je wil toch meer belastinginkomsten? Dan pas je de schijf aan maar niet tot €80.305 maar bijvoorbeeld naar €75.624. Het verschil tussen het hoge en het lage belastingtarief is 49,50% – 37%= 12,50%. En dit vermenigvuldigd met €5.000 inkomen is €625 extra belasting per werkende met een inkomen van €80.000.

Maar er speelt nog veel meer. Omdat bijna alle toeslagen worden verhoogd, moet er meer belasting binnenkomen. Een actieve X-er op dit onderwerp is Henk Bluemink. Hij heeft op 20 september een interessante berekening gemaakt van een gezin met drie kinderen waarvan er één studeert. Uit de berekening blijkt dat dit gezin met een inkomen van €33.570 méér overhoudt dan wanneer het inkomen €54.273 bedraagt. Het verschil wordt veroorzaakt door allerlei toeslagen en de bijdrage studiefinanciering bij het hogere inkomen. Dus €20.000 meer verdienen en netto iets minder overhouden. Zo werkt het in Nederland. In de Tweede Kamer horen we Pieter Omtzigt dit thema vaak onder de aandacht brengen. Waarom zou iemand die fulltime €55.000 verdient niet net zo lief parttime gaat werken? Het is een gratis vrije dag door de huur- en zorgtoeslag. En tsja, laten we dan ook maar toegeven dat het systeem in elk geval niet ontmoedigt dat de stukadoor op zaterdag een opdracht zwart doet of dat de room attendant werkzaam in een hotel buiten werktijd wat schoonmaakklussen bij gezinnen erbij heeft. De hoge marginale belastingdruk is in feite een zwartwerkpremie.

Iemand die op €35.000 bruto jaarinkomen zit, wordt ongeacht hoeveel er gewerkt wordt in feite ‘arm’ gehouden. De sprong naar ‘rijk’ is dusdanig groot dat het misschien wel erg moeilijk wordt om deze te maken.

Voor mensen met vermogen gaan er overigens veel zaken veranderen. Tarieven veranderen maar ook bepaalde constructies met vermogen worden minder aantrekkelijk gemaakt of afgeschaft.

De belasting in Box 3 over vermogen wordt verhoogd van 32% naar 34%. En vooruitlopend op een nieuw stelsel dat in 2027 in moet gaan, zijn bepaalde eigenaardigheden alvast gerepareerd:

  • In Box 3 (belasting over vermogen) gaat het tarief van 32% naar 34%.
    Geld op een derdengeldenrekening van bijvoorbeeld een notaris gold als ‘overig vermogen’ en was met een hoog verondersteld rendement zwaar belast. Vanaf 2024 is dit geld laag belast, net als andere banktegoeden;
  • Een aandeel in de Vereniging van Eigenaren van een appartementencomplex zal ook vanaf 2024 belast worden als banktegoeden en niet meer als overig vermogen;
  • Daarnaast worden bepaalde constructies met vermogen minder aantrekkelijk gemaakt. Lees hier meer over bij ABN AMRO, onder het kopje ‘Vermogen’ onderaan;
  • De familiebankconstructie blijft zoals die nu is, belast voor de gelduitleners als overig vermogen. Wanneer een deel van de familielening wordt kwijtgescholden, dan wil men een aparte vrijstelling maken voor het inkomen uit vermogen doordat een deel van de schuld vrijgesteld wordt. Met andere woorden: een kwijtschelding van de familiebankschuld zal niet worden belast als inkomen (wel als schenking nemen wij aan).

Wie alle fiscale maatregelen in een handig en compleet overzicht wil zien, raden wij de blog van BLM Accountants & Adviseurs aan.

3. Woningmarkt & Hypotheken

De wetswijzigingen die recent in de maak zijn, worden waarschijnlijk gewoon uitgewerkt en in de komende maanden in de Tweede- en Eerste Kamer behandeld. Het gaat dan om twee wetten:

    1. Wetsvoorstel betaalbare huur: kort gezegd gaat dit om de uitbreiding van het woningwaarderingsstelsel zodat meer woningen vallen onder gereguleerde huur. Woningen met een bepaald aantal punten zijn dan bij verhuur gebonden aan een maximale huursom. Om precies te zijn: tot 186 punten, dat zijn zo’n 300.000 woningen extra, zal de maximale huur €1.123 worden. Verhuurders mogen dan geen hogere huur vragen voor deze woningen. Meer weten? ABN AMRO legt het uitgebreid en duidelijk uit.
    2. Er komt extra geld beschikbaar voor woningbouw. De Startbouwimpuls is bedoeld om bouwprojecten die door veranderde economische omstandigheden (lees: gestegen hypotheekrente) nog niet van de grond zijn gekomen vlot te trekken. Er was al €250 miljoen beschikbaar en daar komt €50 miljoen bij.Daarnaast komt er €300 miljoen voor de zesde ronde van de woningbouwimpuls/ woondeals van het Rijk en gemeenten.Regelingen voor het verduurzamen van de woning worden in stand gehouden of uitgebreid. Voor een goed overzicht van alle mogelijke maatregelen en subsidies voor jezelf of voor de Vereniging van Eigenaren kun je bij Verbeterjehuis.nl (website op initiatief van de rijksoverheid) terecht.

Voor hypotheken geldt helaas (voor vakidioten als wij) dat er weinig echt nieuws is. De maatregelen die zijn opgenomen in het Belastingplan waren al eerder aangekondigd. Voor de volledigheid geven we een puntsgewijs overzicht:

  • Een alleenstaande met een inkomen van €26.000 kan in 2024 €16.000 meer lenen
  • De maximale hypotheekverstrekking wordt afhankelijk van het energielabel van de woning
  • De vrijstelling van overdrachtsbelasting voor mensen van jonger dan 35 gaat gelden voor woningen tot €510.000. Dit was €440.000 en is dus een forse verhoging
  • De verhoogde schenkingsvrijstelling bij aankoop van een woning bestaat niet meer vanaf 1 januari. Wel kan nog gebruik gemaakt worden van de eenmalige algemene schenkingsvrijstelling van €31.813 in 2024
    Voor familiebankconstructies gaat bij een (gedeeltelijke) kwijtschelding van de schuld het kwijtgescholden bedrag niet gezien worden als inkomen in Box 3. Hiervoor komt een aparte vrijstelling in de wet die in de maak is.